1

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

08/09/1999 sonrası sigorta tescili olanların gözü kulağı emekliliğe bir an evvel hak kazanabilmelerine olanak sağlayacak yeni bir düzenlemenin meclise gelmesinde.

Kademeli Emeklilik bekleyenlerin beklentisine binaen yeni bir düzenleme meclise gelir mi?

Kademeli Emeklilik yönünde bir düzenleme olup olmayacağı Hükümetin planlarında var mı?

6 Eylül 2023 tarihli  32301 (mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış 7597 sayılı Cumhurbaşkanı  kararı ile 2024 – 2026 dönemi kapsar  Orta Vadeli Plan da Sosyal Güvenlik yönünden yapılacak olanlardan;

–Sosyal Güvenlik Sistemi’nde kişilerin daha çok istihdamda kalmasını teşvik eden, hakkaniyeti ve aktüeryal dengeyi önceleyen düzenlemeler hayata geçirilerek sistemin mali sürdürülebilirliği güçlendirilecektir. (2024/3.çeyrek)

Şeklinde madde yer almaktadır.

Cumhurbaşkanı kararlarından, bir önceki 2023-2025 dönemi olan kapsar orta vadeli plan genişletilerek 2024 – 2026 dönemi planına yansıtılmış.

2024 – 2026 dönemi kapsar OVP de  “hakkaniyeti ve aktüeryal dengeyi önceleyen düzenlemeler hayata geçirilerek“ ibaresi yer almışsa da bir önceki OVP de ise böyle bir ibare yer almamıştı.  

2024 – 2026 dönemi OVP’na göre, hükümetin bu yılın 2024/3.çeyreğinde hakkaniyet ve aktüeryal dengeyi önceleyen düzenlemeleri hayata geçirmeyi planlamıştır. 

Aktüeryal denge; kabaca, kaç çalışanın kaç emekliye baktığını göstermesidir.

Uluslararası standartlara göre; 4 çalışan 1 emekliye bakıyor.

Türkiye de; 25milyon aktif sigortalı/çalışan, 16milyon pasif sigortalı/emekli var.

Bu durumda, 1,5 çalışan 1 emekliye bakıyor.  

Bu sayıya bakıldığında uluslararası standartlara ulaşılabilmek için Türkiye’de istihdam odaklı büyümeye ihtiyaç olduğu da aşikar gözüküyor.  

Yıllar itibariyle Sosyal Güvenlik Sistemi’nde aktüeryal denge bozulmuştur.

Her ne kadar işin uzmanları tarafından sosyal güvenlik sisteminde aktüeryal dengenin önemi anlatılsa da siyaseten geçmiş dönemlerde de bu husus hep seçim malzemesi olmuş ve sigortalı emekli olma koşullarında yaş şartı birçok kez değişikliğe uğramıştır.

Dönemin Başbakanlarından Süleyman Demirel, emeklilik yaşını 3 kez düşürmesi ile, Turgut Özal ve Bülent Ecevit ise yükseltmesi ile tarihe iz bırakmıştır.

16 Nisan 2017 Referandumu ile kabul edilen ve 9 Temmuz 2018 tarihinden beri yürütülmekte olan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan döneminde ise geçmiş yıllarda da siyasilerin seçim kazanma vaatleri içerisinde hep varlığını sürdüren emeklilik koşullarından yaş koşulu 08/09/1999 öncesi sigortalılar için 01/03/2023 tarihli 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kaldırılarak  “EYT” yasasının çıktığı dönem olarak tarihte yerini almıştır.

Yukarıdaki tabloya bakınca, kademeli emeklilik beklentisi içerisinde olan sigortalı kesimin seçim dönemi  öncesinde olası çıkacak bir yasa/torba yasada yer alacak bir düzenlemesi beklemesi son derece anlaşılır bir durumdur.

01/03/2023 tarihli 375 sy. KHK ile, (Emeklilikte Yaşa takılanlar) 08/09/1999 öncesi sigortalı olanlar emekli olmayı yasal olarak hak etmiştir.

08/09/1999 sonrasında sigortalı olanlar için durum ise

08/09/1999-30/04/2008 tarihleri arasında ilk defa hizmet akdi ile çalışmaya başlayarak sigortalı sayılan kadın 58, erkek 60  yaşını ve 7000 gün primi ödemiş olması ve 25 yıl koşulunu tamamlamış olması gerekiyor.

Emeklilikte Yaşa Takılanların mücadelesinin EYT yasası ile sonuç vermesi yerinde bir karar/yasa olmakla,  08/09/1999 sonrasında sigortalı olmuş olanların hakkaniyet zedelenmesi yaşamasına neden olmuştur.

08/09/1999 sonrasında sigortalı olmuş olanların kademeli emeklilik talepleri ile ilgilli olarak ÇSGB Sn. Vedat Işıkhan, “Vaadimizi yerine getireceğiz. Kısa zamanda bunu neticelendirmeye gayret edeceğiz. Bütçe disiplinimiz el verdiği sürece beklemek için sebep de kalmayacak” demiştir.

Hükümetin 2024 – 2026 OVP’na göre, sosyal güvenlik sisteminde yeni bir düzenleme yapılacağına ilişkin plan takvimi 2024/3. çeyreğinde planlanmış.

Sn. Bakanın açıklamalarında bütçe disiplinin elverişli olup olmaması durumuna bağlı karar alınabileceğine ilişkin  vurgu yaptığı anlaşılmaktadır.  

Vaadin yerine getirilmesinin kamu maliyesinin bütçe denkliğini sağlaması durumunda gerçekleşmesine bağlı olduğu atlanamayacak bir gerçekliktir. Anlaşılan şu ki,  kademeli emekliliğin uzun vadeli emekleyerek geleceğidir.

Tarihe bırakılan izlere bakılınca, iktidar partisinin de seçimi kazanma hedefini gerçekleştirme yolunda bütçe disiplininden sapabileceği ve kademeli emekliliğin seçim vaadi olmaktan çıkıp yasa teklifi olarak meclise sunulabileceği, ancak bunun hangi seçim dönemine denk geleceğini de önümüzdeki siyasi gelişmeler anlatacaktır.