İyi anlaşılması gereken İslâmî bir terim: Tevekkül…
Tevekkül sözlük olarak, “Güvenmek, dayanmak, işi başkasına havale etmek” anlamına gelmektedir.
Tevekkül dinî bir terim olarak da “Hedefe ulaşmak için gerekli olan maddî ve manevî sebeplerin hepsine başvurduktan ve yapacak başka bir şey kalmadıktan sonra Allah’a (cc) dayanıp güvenmek ve ondan ötesini Allah’a (cc) bırakmak.” demektir.
Meselâ bir çiftçiye düşen görev; önce tarlasını sürüp ekime hazırlaması, tohumu atması, sulamak gerekiyorsa sulaması, zararlı bitkilerden arındırması, ilâçlaması gerekiyorsa ilâçlaması, toprağı gübrelemesi, gereken her şeyi yaptıktan sonra da iyi ürün alması için Allah’a (cc) güvenip dayanarak sonucunu O’ ndan beklemesi tevekkülün gereğidir.
Çiftçinin üzerine düşenleri yapmadan “Kader ne ise o olur” anlayışına sahip olması tembellikten başka bir şey olmadığı gibi islâmın tevekkül anlayışına da aykırıdır.
Hasta olan bir kişinin, çare aramaması, doktora ve ilâça başvurmayıp, sebeplere sarılmayarak şifa beklemesi ve bu haliyle de tevekkül ettiğini iddia etmesinin dinimizin istemiş olduğu tevekkülle bir ilgisi yoktur.
Tevekkül Allah’ın (cc) takdirine rıza göstermekle de alâkalıdır.
Ancak tevekkül etmek, tembellik, boş oturup beklemek, miskinlik olmadığı gibi çalışma ve ilerlemeye de mani değildir.
Her müslümanın olayların sebep/sonuç ilişkisi içerisinde olup bittiğinin bilincinde olması gerekir.
Yüce Rabbimiz dünyada geçerli olan tabiî yasaları bazı sebeplere bağlamıştır.
Müslümanın bu sebeplere sarılması, tohum ekmeden ürünün elde edilemeyeceğini, ilaç kullanmadan, tedavi çeşitlerine başvurmadan hastalığın iyileşemeyeceğini, salih amel işlemeden Allah’ın (cc) rızasının kazanılanayacağını dolayısıyla cennete girilemeyeceğini bilmesi gerekir.
Öyleyse, tevekkül sebeplere sarılmak, üzerine düşen görevi yerine getirmek, çalışıp çabalamak çabalarken de Allah’ın (cc) bizimle olduğunu hatırdan çıkarmayarak sonucu Allah’a (cc) bırakmaktır.
Yüce Rabbimiz Âl-i İmran suresi 159. ayette; “… Kararını verdiğin zaman artık Allah’a (cc) dayanıp güven. Çünkü Allah (cc) kendisine dayanıp güvenenleri sever.” diyerek müminlerin bir başka varlığa değil yalnızca kendisine güvenmelerini haber vermiştir.
Peygamber efendimiz de (s.a.v) devesini salarak tevekkül ettiğini söyleyen bedevîye “Önce deveni bağla, Allah’a (cc) öyle tevekkül et” (Tirmizi, kıyame, 60) buyurarak tevekkülden önce tedbirin alınması için uyarıda bulunmuştur.
Bu da bizlere tedbir almadan tevekkül etmenin tevekkül etmek demek olamayacağını ve tevvekkülün tedbir almaya engel teşkil etmeyeceğini öğretmektedir.
Geçmişte müslümanlar Peygamberimizin (s.a.v) tevekkülle ilgili hadis-i şerifini doğru anlayıp hayata geçirmişler.
Bu da ilimde, tıpta ve fende illerlemelerine ve başarılı olmalarına vesile olmuştur.
Rivayet edilir ki Hz. Ömer (r.a) boş ve sorumsuzca dolaşan bir grup insana “Sizler kimlersiniz” diye sorar, onlardan “Bizler mütevekkilleriz (tevekkül eden insanlarız)” cevabını alınca “Kendinizin ve ailelerinizin nafakasını nasıl temin ediyorsunuz.” demiş onların da “İyilik sever insanların verdikleriyle” demeleri üzerine biraz da kızgın bir ifadeyle “Hayır, hayır, sizler mütevekkiller değilsiniz. Ancak müteekkillersiniz(hazır yeyicilersiniz) gerçek mütevekkil çalışıp çabalayan tohumu toprağa attıktan ve gereğini yaptıktan sonra semeresini bekleyen kişidir.” diye cevap vermiş, boş oturmalarını kınamış ve çalışmaya teşvik etmiştir.
Tembelliği meslek edinerek, ders çalışmadan sınıf geçme ve diploma hayali kurarak, çalışmadan veya verilen görevleri yerine getirmeden iyi bir sonuç bekleyerek tevekkül iddiasında bulunmanın islâm’ın ruhu ve tevekkül anlayışıyla bağdaşmadığı bilinmelidir.
Yüce Rabbim bizlere tevekkülü gerçek anlamıyla idrak etmeyi ve gereğiyle amel etmeyi nasip etsin.
Cumamız hayra vesile olsun.
Selamlarımla.
News
